Magnez pierwiastek życia – jest zaliczany do najcenniejszych pierwiastków, ponieważ pełni wyjątkową rolę w ludzkim organizmie. Obok potasu jest najważniejszym kationem wewnątrz-komórkowym. Magnez jest aktywatorem enzymów, przez co jest niezbędny w procesach metabolicznych. Bierze udział w dostarczaniu energii dla tkanek i komórek organizmu, a także w biosyntezie białka. Ponadto jest ważny w procesie regulacji ciśnienia krwi, krzepnięcia i termoregulacji. Magnez odgrywa istotną rolę w skurczu mięśni. Wraz z wapniem i fosforem wpływa na mineralizację kości 1,2.
Kiedy brakuje magnezu
Na przyswajalność magnezu wpływa wiele czynników. Jednym z najbardziej znaczących jest sposób żywienia. Dieta wysoko przetworzona, bazująca na gotowych produktach, o wysokiej zawartości tłuszczu nie tylko dostarcza mało magnezu, ale także znacznie pogarsza jego wchłanianie. Ponadto osoby odchudzające się, stosujące restrykcyjne oraz eliminacyjne diety także należą do grupy gdzie ryzyko niedoboru magnezu jest bardzo wysokie.
Należy pamiętać, że duże spożycie kawy, herbaty także negatywnie wpływa na poziom magnezu w organizmie 2.
Kolejnym czynnikiem ryzyka jest stres. Udowodniono, że przewlekły stres może osłabiać funkcję śródbłonka, co wiąże się ze zmniejszonym poziomem magnezu3. Wykazano także, że zwiększone spożycie magnezu przyczynia się do zmniejszenia uczucia zmęczenia oraz obniża nerwowość i napięcie.
Sportowcy oraz osoby aktywne fizycznie to grupa, w której niedobory magnezu występują bardzo często. Wynika to częściej ze zwiększonego zapotrzebowania niż nieprawidłowej diety. Magnez jest niezbędny do prawidłowego skurczu mięśni. Jego odpowiedni poziom przyczynia się do większej wydajności pracy układu mięśniowego. Zmniejsza i opóźnia także uczucie zmęczenia, co podczas treningu jest bardzo pożądane 2.
O poziom magnezu powinny zadbać także osoby stosujące leki moczopędne. Diuretyki, czyli leki moczopędne nasilają wydalanie wody oraz sodu przez nerki i stosowane są bardzo często w leczeniu nadciśnienia tętniczego. Należy jednak pamiętać, że zwiększone wydalanie moczu może także powodować obniżenie poziomu magnezu w organizmie. W celu zapobiegania jego niedoborom należy zadbać o jego odpowiednią podaż.
Niedobór magnezu- jakie są objawy
Gdy w organizmie zaczyna brakować magnezu pojawiają się typowe objawy takie jak: nadpobudliwość, trudności z koncentracją uwagi i zasypianiem, zwiększona podatność na stres oraz zaburzenia pracy mięśni.
Niedobór magnezu wpływa nie tylko na układ nerwowy, ale także na układ mięśniowy, co objawia się skurczami mięśni, drżeniem powiek, osłabieniem siły mięśniowej czy mrowieniem kończyn. Warto zaznaczyć, że większość wymienionych powyżej objawów ustępuje po wyrównaniu poziomu tego makroelementu w organizmie 1,2.
Skutki długotrwałego niedoboru magnezu
Magnez jest pierwiastkiem niezbędnym dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowo-mięśniowego. Jego niedobór negatywnie wpływa na pracę tego układu i wywołuje wiele dolegliwości. Jednymi z najbardziej rozpoznawalnych objawów niedoboru magnezu są: nadpobudliwość oraz zaburzenia pracy mięśni.
Przewlekły niedobór magnezu pogarsza pracę mięśnia sercowego oraz układu naczyniowego.
Kto powinien zwrócić uwagę na poziom magnezu?
Na odpowiedni poziom magnezu powinny zwrócić uwagę osoby pracujące, a także uczące się, ponieważ magnez korzystnie wpływa na układ nerwowy, a jego niedobór znacznie pogarsza koncentrację. O poziom magnezu powinny zadbać także osoby narażone na przewlekły stres, który może się nasilać przy niedoborach tego pierwiastka. Niska zawartość magnezu w organizmie grozi także sportowcom i osobom aktywnym fizycznie. Wreszcie chorzy stosujący diuretyki, cierpiący na choroby układu sercowo-naczyniowego oraz stosujący restrykcyjne diety.
Podsumowując, magnez jest składnikiem o wielostronnym działaniu, stąd nie bez powodu określa się go mianem „pierwiastka życia”. Biorąc pod uwagę fakt jak wiele funkcji pełni w organizmie, bardzo ważne jest zadbanie o jego odpowiedni poziom. Należy zwrócić uwagę na czynniki, które mogą obniżać przyswajalność magnezu oraz nieodpowiednią dietę, która często nie dostarcza odpowiedniej ilości tego składnika mineralnego. Hipomagnezemia, czyli stan obniżonego poziomu magnezu wywołuje wiele nieprzyjemnych objawów, ale także może być czynnikiem rozwoju jednostek chorobowych. Zwłaszcza przewlekły niedobór magnezu przyczynia się do chorób sercowo-naczyniowych, czy zaburzeń funkcjonowania mięśni. Należy pamiętać, że wyrównanie poziomu magnezu niweluje objawy i przynosi pozytywne efekty 1,2.
Piśmiennictwo:
- Normy żywienia dla populacji Polski; M. Jarosz; 2017
- Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu; J. Gawęcki; 2010
- Effect of chronic stress and sleep deprivation on both flow-mediated dilation in the brachial artery and the intracellular magnesium level in humans; Takase B, Akima T, Uehata A, Ohsuzu F, Kurita A; Clin Cardiol. 2004 Apr;27(4):223-7
- Effect of magnesium, probiotic, and vitamin food supplementation in healthy subjects with psychological stress and evaluation of a persistent effect after discontinuing intake; Allaert F, Courau S, Forestier A; Panminerva Med. 2016 Dec;58(4):263-270. Epub 2016 Jun 16
- Dlaczego warto pamiętać o magnezie w codziennej praktyce lekarza rodzinnego? Wskazówki praktyczne; K. Łangowska, L. Panasiuk; 2017
Artykuł ma cel informacyjny i edukacyjny, nie może zastąpić indywidualnej porady lekarskiej. LEK-AM Sp. z o.o. jako podmiot odpowiedzialny nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie zawartych w nim informacji.
Artykuł opracowała Paula Zagerłowska- dietetyk kliniczny
