Przemiana materii, a zmęczenie.
O zmęczeniu możemy mówić, kiedy w organizmie następuje brak rezerw energetycznych, który powoduje przejściowe zmniejszenie zdolności do pracy. Zmęczenie jest naturalną reakcją obronną organizmu na przeciążenie i nadmierne bodźce psychofizyczne. Współcześnie coraz częściej mówi się o tzw. zespole przewlekłego zmęczenia, który jest konsekwencją obecnego „szybkiego” stylu życia oraz przeciążenia pracą zawodową.
Walka ze zmęczeniem wymaga zwrócenia uwagi na prawidłową przemianę materii, za którą odpowiada jeden z makroskładników, jakim jest np. magnez. Prawidłowa przemiana materii, najczęściej kojarzona z odchudzaniem i szczupłą sylwetką, odpowiada za sprawne funkcjonowanie organizmu, które związane jest z odczuwanym poziomem zmęczenia. Sprawny metabolizmu wymaga długofalowych zmian stylu życia oraz właściwej diety i aktywności fizycznej. Zmęczenie to zazwyczaj pierwszy sygnał mówiący o tym, że przestajemy być efektywni. Organizm traci wówczas możliwości adaptacyjne (przystosowawcze).
Jak objawia się zmęczenie?
Zmęczenie może objawiać się na różne sposoby. Najczęstszym symptomem jest senność, wycofanie, utrata wagi czy nawet stany depresyjne. W czasie nasilonych objawów zmęczenia należy rozważyć wzbogacenie diety w produkty zawierające witaminy antyoksydacyjne, jak A, C, E, a także witaminy z grupy B. Owoce i warzywa (np. szpinak, fasola, awokado, banany, brokuły) stanowią nieocenione bogactwo minerałów jak np. selen, magnez, potas i cynk, które wspomagają walkę z pojawiającym się zmęczeniem. Profilaktyka, obok diety i odpowiedniej higieny życia, może również być wzbogacona o suplementację preparatami magnezowymi. Gdyż to właśnie magnez stabilizuje funkcje układu nerwowego i usprawnia pracę szarych komórek, co jest niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, odporności na stres, zmęczenia oraz poprawy pamięci i myślenia [1].
Musimy pamiętać, że zmęczenie jest prostą reakcją fizjologiczną, chroniącą organizm przed zbyt intensywną pracą. Najczęstszym obciążeniem dla naszego ustroju jest wysiłek fizyczny. Dochodzi wtedy do utraty wielu składników, np. jonów magnezu, doprowadzając w ten sposób do niedotlenienia. W takim przypadku warto przywrócić równowagę elektrolitową, wzbogacając dietę w produkty bogate w magnez. Warto jeść dużo warzyw i owoców, gdyż są one bogatym źródłem elektrolitów.
Aby zapobiec późniejszym konsekwencjom zdrowotnym zmęczenia i stresu psychicznego, należy podjąć odpowiednie kroki. Nieocenioną rolę odgrywa tu dobrze zbilansowana dieta, połączona z eliminacją stresorów w życiu codziennym, oraz wspomaganie magnezowe [2].
Wpływ magnezu na poziom zmęczenia?
Obowiązki dnia codziennego, połączone z wieloma zadaniami, których wymaga od nas aktywność zawodowa, powodują szybkie uszczuplenie rezerw energetycznych. Te z kolei wpływają na ryzyko obniżenia poziomu ważnego pierwiastka, jakim jest magnez. Jego pozytywne działanie na układ nerwowy i sercowo-naczyniowy [3] skutecznie przeciwdziała oznakom zmęczenia. Magnez pobudza perystaltykę jelit, uczestniczy w tworzeniu soków trawiennych oraz osłania przed zatruciami i alergiami [4].
Istnieje wiele sposobów na przeciwdziałanie zmęczeniu, ale najważniejszą kwestią wydaje się zdiagnozowanie przyczyn tego stanu. Ogólne osłabienie może być spowodowane brakiem snu, stresem, odwodnieniem, niskim ciśnieniem, bądź źle skomponowaną dietą. Część z tych objawów powiązana jest z niskim poziomem magnezu w organizmie, który zależy też od kondycji organizmu.
Powodem niskiego poziomu magnezu, pomimo odpowiedniej jego podaży w diecie, może okazać się upośledzona absorpcja magnezu przez przewód pokarmowy [5].
Jak pokonać zmęczenie?
Zmęczenie jest jednym z ważniejszych problemów nie tylko zdrowotnych, ale i społecznych. Kondycja organizmu to kwestia względna, uzależniona od sytuacji, wydarzeń dnia, a nawet pogody.
Zmęczenie, które ma podłoże w nieregularnym trybie życia, można pokonać. W pierwszej kolejności należy ograniczyć ilość wypijanej dziennie kawy, która wypłukuje magnez, potęgując uczucie zmęczenia. Właśnie ten pierwiastek jako jeden z ważniejszych wpływa na lepsze samopoczucie [6]. Szybko go uzupełnimy, spożywając produkty bogate w magnez, takie jak np. kasza gryczana, kakao, avocado, banany, sałata i szparagi. Od czasu do czasu warto też sięgnąć po słodkie przekąski, jak np. gorzka czekolada czy sezamki. Z kolei alkohol wypłukuje magnez w bardzo szybkim tempie. W związku z tym, aby przeciwdziałać zmęczeniu, należy spożywać go okazjonalnie. Kolejnym problemem może okazać się praca, kiedy jej czas pokrywa się częściowo z czasem wolnym, przeznaczonym na odpoczynek, lub całkowicie go wypełnia. Przy wytężonym wysiłku fizycznym również następuje uszczuplenie rezerw magnezu. W związku z tym po raz kolejny nieodzowna staje się dieta bogata w ten składnik. Należy przy tym pamiętać, że udział wchłoniętego magnezu z jelit zależy od ilości spożytego magnezu i od stanu magnezu w organizmie [7].
Tym samym, przeciwdziałanie zmęczeniu wymaga z jednej strony uzupełniania diety w magnez, a z drugiej ustabilizowania stylu życia.
Piśmiennictwo:
- B. Skrzypińska, Zmęczenie – objaw czy choroba – http://www.medonet.pl/magazyny/stres-i-zmeczenie,zmeczenie—objaw-czy-choroba-,artykul,1647885.html
- Allaert FA, Courau S, Forestier A., Effect of magnesium, probiotic, and vitamin food supplementation in healthy subjects with psychological stress and evaluation of a persistent effect after discontinuing intake, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27309258
- Normy żywienia dla populacji Polski, red. M. Jarosz, Instytut Żywności i Żywienia, 2017.
- Wpływ niedoboru magnezu na układ nerwowy – http://www.forumneurologiczne.pl/artykul/wplyw-niedoboru-magnezu-na-uklad-nerwowy/20780
- P. C. Pham, P. A. Pham, S. V. Pham, P. T. Pham, P http://www.forumneurologiczne.pl/artykul/wplyw-niedoboru-magnezu-na-uklad-nerwowy/20780. M. Pham, and P. T. Pham, Hypomagnesemia: a clinical perspective, „International Journal of Nephrology and Renovascular Disease”, vol. 7, pp. 219–230, 2014.
- Rajizadeh A, Mozaffari-Khosravi H, Yassini-Ardakani M, Dehghani A., Effect of magnesium supplementation on depression status in depressed patients with magnesium deficiency: A randomized, double-blind, placebo-controlled trial – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28241991
- A. M. Al. Alawi, S.W. Majoni, H. Falhammar, Magnesium and Human Health: Perspectives and Research Directions, International Journal of Endocrinology – https://www.hindawi.com/journals/ije/2018/9041694/
Artykuł ma cel informacyjny i edukacyjny, nie może zastąpić indywidualnej porady lekarskiej. LEK-AM Sp. z o.o. jako podmiot odpowiedzialny nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie zawartych w nim informacji.
Artykuł opracowała Monika Wójcicka- dietetyk
